Ćwiczenia bilateralne – do czego służą, na czym polegają i komu mogą pomóc?

Ćwiczenia bilateralne mogą wykonywać wszyscy – dzieci (one nawet powinny!), dorośli, osoby zdrowe i z różnymi deficytami. Wykonuje się je na siłowni, w domu, na świeżym powietrzu lub w gabinecie terapeuty. Niektóre ćwiczenia mogą mieć postać zabawy, dzięki czemu bez problemu udaje się do nich namówić dzieci, a to właśnie w ich rozwoju tego rodzaju zadania są szczególnie ważne.

Spis treści:

1. Ćwiczenia bilateralne – co to?
2. Przykłady ćwiczeń bilateralnych
3. Terapia bilateralna

Ćwiczenia bilateralne – co to?

Ćwiczenia bilateralne to rodzaj terapii ruchowej, która ma na celu wspomaganie integracji sensorycznej oraz rozwijanie umiejętności poznawczych i motorycznych poprzez stymulację obu stron ciała. Są one często stosowane w terapii zajęciowej, fizjoterapii, terapii dzieci z zaburzeniami sensorycznymi oraz osób z uszkodzeniami mózgu.

Idea ćwiczeń bilateralnych, w przeciwieństwie do ćwiczeń unilateralnych, opiera się na zaangażowaniu obu stron ciała, co ma wpływ na stymulację mózgu oraz poprawę koordynacji ruchowej.

Integracja bilateralna i koordynacja bilateralna

Integracja bilateralna, zwana też koordynacją bilateralną, polega na tym, że ruchy kończynami położonymi po przeciwnych stronach ciała są wykonywane pod pełną kontrolą, precyzyjnie i z odpowiednią siłą, czyli są dobrze skoordynowane nawet wtedy, gdy każda z rąk wykonuje zupełnie inny ruch – tak, jak ma to np. miejsce podczas gry na skrzypcach, wiolonczeli, na perkusji, ale to przykład już całkiem ekstremalny.

Schodząc na Ziemię: prawidłowa integracja bilateralna jest niezbędna, aby jeździć na rowerze, wycinać coś z kartki nożyczkami, ubierać się, zapinać guziki itp.

Przykłady ćwiczeń bilateralnych

Ćwiczenia bilateralne stosuje się w sporcie oraz w terapii (o tym niżej). Jeśli chodzi o sport i fitness, to ćwiczeniami bilateralnymi są wszystkie ćwiczenia, w które zaangażowane są np. obie ręce i obie nogi lub ręka i noga położone po lewej i prawej stronie ciała.

Przykładami takich ćwiczeń są np.:

• przysiady,
• podciąganie się na drążku,
• wyciskanie na ławeczce,
• ściągnie drążka wyciągu górnego do klatki piersiowej,
• wiosłowanie oburącz,
• pompki,
• martwy ciąg.

Ćwiczenia bilateralne dla dzieci

W przypadku dzieci ćwiczenia bilateralne (jak i każde inne) powinny mieć formę zabawy. Dlatego można im proponować następujące zadania bilateralne:

• robienie aniołków śniegu,
• przeskoki z nogi na nogę z wysokim unoszeniem kolana nogi znajdującej się z przodu,
• chwytanie i rzucanie piłki oburącz,
• jazda na deskorolce lub zwykłej hulajnodze,
• zbieranie monet z podłogi obiema rękami naraz i wrzucanie ich do 2 skarbonek,
• śpiewanie piosenek z pokazywaniem gestów rękami,
• rysowanie obiema rękami jednocześnie tego samego lub różnych obrazków.

Terapia bilateralna

Terapię bilateralną stosuje się, gdy stwierdza się zaburzenia integracji bilateralnej, najczęściej u dzieci, u których może dochodzić do opóźnień w tzw. lateralizacji, czyli kształtowaniu się tego, w jaki sposób każda z półkul mózgowych uczy się kontrolować różne umiejętności, w tym ruchowe.

Dzieci z zaburzeniami integracji bilateralnej mogą wykazywać szereg objawów:

• trudności w nauce pisania i czytania,
• trudności w wykonywaniu czynności dnia codziennego,
• zaburzenia zachowania,
• kłopoty z orientacją w przestrzeni,
• trudności z odróżnianiem prawej strony od lewej,
• kłopoty z wykonywaniem niektórych zadań ruchowych, np. z łapaniem piłki, powtarzaniem sekwencji ruchów.

Terapia bilateralna, zwana też integracją bilateralną, polega na wykonywaniu dobranych indywidualnie ćwiczeń ruchowych, w tym sekwencji ruchów. Ich celem jest pobudzanie mózgu do szybszego efektywniejszego przetwarzania bodźców oraz do lepszej współpracy między półkulami mózgu. Stosowane są jako element terapii dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej, przetwarzania słuchowego, u dzieci w spektrum autyzmu, dzieci z deficytami uwagi i nadpobudliwością ruchową.

Czytaj także:
Przykłady ćwiczeń na płaskostopie
Czemu służą ćwiczenia wielostawowe + przykłady
Na czym polegają ćwiczenia ekscentryczne?